Tweet
De beste manier om het onderwerp van vandaag in de context van de handel te begrijpen is het uitvoeren van een eenvoudig experiment. Veronderstel dat er 2 urnen zijn om uit te kiezen, elk met 100 ballen. Een bal moet willekeurig getrokken worden uit een van de urnen:
Nu zijn er 2 vragen:
Denk even na en schrijf uw antwoord op. Het typische antwoord op vraag 1 is dat de keuze van de kleur geen verschil maakt. Dit is ook logisch. Uit de informatie kan niet worden afgeleid of de kans groter is dat in een van de twee urnen rood of zwart wordt getrokken.
De tweede vraag is spannend. Het meest voorkomende antwoord is dat urn 2 de voorkeur geniet. En dit ongeacht of er een zwarte of een rode bal moet worden getrokken. In beide gevallen kiezen de meeste spelers voor urn 2.
Dat is de paradox: men gaat er voor beide (!) kleuren van uit dat een 50/50 kans beter is dan een volledig onzekere verdeling. Maar het kan niet zo zijn dat het trekken van zowel een rode als een zwarte bal uit urn 2 een betere kans geeft dan het trekken uit urn 1 met welke verdeling dan ook.
Want wat de verdeling in Urn 1 ook is, als je onverschillig bent tussen rood en zwart (vraag 1) kun je het vanuit het oogpunt van waarschijnlijkheid niet slechter doen met Urn 1. En toch kiezen we niet voor de onzekere urn 1, maar liever voor de riskante urn 2.
Risico en onzekerheid zijn niet hetzelfde. We zien beide ook heel verschillend. Dit is precies wat duidelijk werd in ons kleine experiment dat bekend staat als de Ellsberg Paradox. Het laat zien dat we bang zijn voor onzekerheid. Wij kiezen liever voor een bekend risico - zelfs als dat ons geen enkel voordeel oplevert.
Omdat in onzekere situaties één ding vaak wordt vergeten of onderschat: de kans dat onze uitkomst beter uitvalt dan verwacht. De kans dat er bijna alleen maar rode ballen in urn 1 zitten als we van te voren hebben besloten de rode bal te trekken. Maar door vaak te kiezen voor een vast risico en tegen onzekerheid, geven we ook de kansen op.
Dit is precies wat goede handelaren hebben geleerd. Zij hebben begrepen dat onzekerheid, die altijd op de markt aanwezig is, vooral een kans is. Door een handel goed te beheren, kunnen onzekerheden worden beperkt op een wijze die vergelijkbaar is met risico's. Als de onzekere situatie plotseling voordelig blijkt te zijn, kan er winst uit worden gehaald - mogelijk meer dan men eerder dacht.
Dat maakt de markt zo onzeker: het is niet mogelijk om van tevoren te voorspellen (zoals beursgoeroes altijd beweren) wat de uitkomst zal zijn:
Het is echter belangrijk op te merken dat er (bijna) altijd een restrisico is: Laten we aannemen dat u op rood wedt en dat er 90 rode en 10 zwarte ballen in urn 1 zitten. De onzekerheid is dat u deze werkelijke verdeling niet van tevoren kent. Het risico bestaat dat ondanks de zeer gunstige verdeling toch een zwarte bal kan worden getrokken.
Het is dus altijd een combinatie van onzekerheid en risico die wij op de aandelenmarkt aantreffen. Behalve misschien in het ene, uiterst zeldzame geval dat er echt 100 rode ballen in de urn zitten. Onzekerheid en risico zijn daarom twee goede redenen om zich altijd aan het tradingplan te houden, met kleine posities te handelen en zichzelf niet te overschatten.
“Om te voorkomen dat fouten in rampen uitmonden, is het belangerijk verliezen te aanvaarden wanneer zij klein zijn en dan verder te gaan.”
- Belegger Marc Minvervini -
- Urn 1 (onzekerheid): bevat 100 ballen, maar de verdeling is onbekend. Het kan elke combinatie bevatten, d.w.z. tussen 0 en 100 rode ballen.
- Urn 2 (risico): bevat 50 rode en 50 zwarte ballen.
Nu zijn er 2 vragen:
- Zou je liever inzetten op het trekken van een zwarte bal of een rode bal
- Wil je liever je gekozen kleur uit urn 1 of uit urn 2 trekken?
Denk even na en schrijf uw antwoord op. Het typische antwoord op vraag 1 is dat de keuze van de kleur geen verschil maakt. Dit is ook logisch. Uit de informatie kan niet worden afgeleid of de kans groter is dat in een van de twee urnen rood of zwart wordt getrokken.
De tweede vraag is spannend. Het meest voorkomende antwoord is dat urn 2 de voorkeur geniet. En dit ongeacht of er een zwarte of een rode bal moet worden getrokken. In beide gevallen kiezen de meeste spelers voor urn 2.
Dat is de paradox: men gaat er voor beide (!) kleuren van uit dat een 50/50 kans beter is dan een volledig onzekere verdeling. Maar het kan niet zo zijn dat het trekken van zowel een rode als een zwarte bal uit urn 2 een betere kans geeft dan het trekken uit urn 1 met welke verdeling dan ook.
Want wat de verdeling in Urn 1 ook is, als je onverschillig bent tussen rood en zwart (vraag 1) kun je het vanuit het oogpunt van waarschijnlijkheid niet slechter doen met Urn 1. En toch kiezen we niet voor de onzekere urn 1, maar liever voor de riskante urn 2.
Risico en onzekerheid zijn niet hetzelfde. We zien beide ook heel verschillend. Dit is precies wat duidelijk werd in ons kleine experiment dat bekend staat als de Ellsberg Paradox. Het laat zien dat we bang zijn voor onzekerheid. Wij kiezen liever voor een bekend risico - zelfs als dat ons geen enkel voordeel oplevert.
Omdat in onzekere situaties één ding vaak wordt vergeten of onderschat: de kans dat onze uitkomst beter uitvalt dan verwacht. De kans dat er bijna alleen maar rode ballen in urn 1 zitten als we van te voren hebben besloten de rode bal te trekken. Maar door vaak te kiezen voor een vast risico en tegen onzekerheid, geven we ook de kansen op.
Dit is precies wat goede handelaren hebben geleerd. Zij hebben begrepen dat onzekerheid, die altijd op de markt aanwezig is, vooral een kans is. Door een handel goed te beheren, kunnen onzekerheden worden beperkt op een wijze die vergelijkbaar is met risico's. Als de onzekere situatie plotseling voordelig blijkt te zijn, kan er winst uit worden gehaald - mogelijk meer dan men eerder dacht.
Dat maakt de markt zo onzeker: het is niet mogelijk om van tevoren te voorspellen (zoals beursgoeroes altijd beweren) wat de uitkomst zal zijn:
- gemiddelde, zoals in een 50/50 verdeling
- negatief (bijna alleen maar zwarte ballen als men op rood heeft gewed); men moet dit scenario onder controle hebben door middel van risico- en geldbeheer.
- Positief (bijna alleen rode ballen als u op rood wedt); dit scenario is de beloning van de handelaar voor de veronderstelde onzekerheid in de tijd. En juist daarom is er een bovengemiddeld rendement te behalen, want veel andere spelers zijn juist niet bereid zich aan onzekerheid bloot te stellen
Het is echter belangrijk op te merken dat er (bijna) altijd een restrisico is: Laten we aannemen dat u op rood wedt en dat er 90 rode en 10 zwarte ballen in urn 1 zitten. De onzekerheid is dat u deze werkelijke verdeling niet van tevoren kent. Het risico bestaat dat ondanks de zeer gunstige verdeling toch een zwarte bal kan worden getrokken.
Het is dus altijd een combinatie van onzekerheid en risico die wij op de aandelenmarkt aantreffen. Behalve misschien in het ene, uiterst zeldzame geval dat er echt 100 rode ballen in de urn zitten. Onzekerheid en risico zijn daarom twee goede redenen om zich altijd aan het tradingplan te houden, met kleine posities te handelen en zichzelf niet te overschatten.
“Om te voorkomen dat fouten in rampen uitmonden, is het belangerijk verliezen te aanvaarden wanneer zij klein zijn en dan verder te gaan.”
- Belegger Marc Minvervini -