Tweet
Ben je een goede chauffeur? Wat bedoel je? Ben je op zijn minst beter dan gemiddeld? Of misschien iets extremer: je rijdt echt goed, maar de 
andere idioten letten nooit echt op?
Als je hierover een experiment doet met veel mensen, is het resultaat meestal als volgt: aanzienlijk meer dan de helft van alle deelnemers denkt dat zij beter kunnen rijden dan het gemiddelde. Wat wiskundig onmogelijk is. Het effect dat tot deze zelfoverschatting leidt, wordt overmoed genoemd.
Dit betekent niets anders dan dat wij te overtuigd zijn van ons kunnen. Of anders gezegd: het subjectieve vertrouwen in onze kennis en vaardigheden is meestal veel groter dan objectief gerechtvaardigd.
Dit leidt tot allerlei problemen. Bijvoorbeeld overdreven verwachtingen, onrealistische veronderstellingen en verkeerde beslissingen. De gevolgen kunnen bijzonder ernstig zijn wanneer overmoed de kop opsteekt bij mensen met een grote verantwoordelijkheid - bijvoorbeeld investeerders, managers en politici. Zij kunnen goede bedoelingen hebben, maar het slachtoffer worden van hun eigen overmoed.
Overmoed is zo fundamenteel dat het op praktisch alle gebieden van het leven voorkomt. Drie typische effecten die hieruit voortvloeien zijn:
Voorbeeld 1: Overmoed in de sport:
Voorbeeld 2: Overmoed in de handel:
Overmoed is alomtegenwoordig, vooral op de aandelenmarkt. Het beste voorbeeld is dat marktdeelnemers hun capaciteiten overschatten wanneer zij trades selecteren of timen. In principe gebeurt dit de hele tijd. Iemand denkt dat hij goede redenen heeft om een aandeel te kopen - maar misschien doen deze schijnbaar "duidelijke aanwijzingen" er op dit moment in de markt helemaal niet toe.
Het resultaat is een hele reeks gedragseffecten. Van het vasthouden aan tactisch ongunstige posities tot de illusie van controle dat men de markt "onder controle" heeft. Van een hogere handelsfrequentie (overtrading) tot het nemen van buitensporige risico's (gokken).
Handelen is bijna als autorijden: Iedereen denkt dat hij beter is dan het gemiddelde:
Maar waar komt onze neiging om onszelf te overschatten vandaan? De huidige stand van het onderzoek is dat deze eigenschap een overlevingsvoordeel vertegenwoordigde in de evolutie en daarom de overhand had.
Een centraal argument hierbij is dat hoe groter de onzekerheid is waaraan men in een bepaalde situatie is blootgesteld, des te groter het voordeel is dat overmoed oplevert. Tegelijkertijd kan dit een probleem worden - namelijk wanneer we onszelf het meest overschatten in de gevaarlijkste situaties.
En toch: overmoed is tegelijkertijd een belangrijke factor voor succes. Niet alleen op het werk en in de sport, maar ook in het leven in
het algemeen - en niet te onderschatten, ook voor onze geestelijke gezondheid. Overmoed kan in dit verband positief zijn omdat je dan nog sterker in jezelf gelooft en daardoor je motivatie, je uithoudingsvermogen en uiteindelijk je kansen op succes vergroot. Bijna als een soort "self-fulfilling prophecy".
In één studie werd zelfs een model gebruikt om aan te tonen dat overmoedige populaties evolutionair stabiel zijn. En dit in een reeks van verschillende omstandigheden en onder verschillende veronderstellingen over het milieu. Dit geeft een plausibele verklaring waarom dit fenomeen zo in ons zit ingebakken. Het is een voordeel geweest in onze evolutie - ook al brengt het een hele reeks negatieve effecten met zich mee.
Maar wat gebeurt er als de realiteit ons laat zien dat we niet zo goed zijn als we dachten? Als we niet beter worden in sport, falen in competitie of geld verliezen op de beurs? We hebben hier ook een mentale truc voor ontwikkeld: De zogenaamde zelf-toewijzing.
Dit is een heel eenvoudig effect: terwijl wij successen toeschrijven aan onze persoonlijke factoren, zoals onze eigen bekwaamheid, worden mislukkingen toegeschreven aan extere factoren (toeval, pech, een slechte dag gehad).
Met andere woorden, en om het simpel te zeggen: Als het goed gaat, dan is het natuurlijk onze schuld. Als het slecht gaat, dan konden we er niks aan doen.
Het is ook interessant dat zelfs deskundigen aan overmoed lijden. Uit een studie van de Universiteit van Mannheim is gebleken dat experten de neiging hebben zichzelf nog meer te overschatten. Dus in plaats van te luisteren naar valse voorspellingen van goeroes, kunt u op zijn minst uw eigen fouten maken. En wie weet, misschien ben je uiteindelijk wel beter dan de "experts".
Tot zover de overmoed. Wat denk je, is dit effect ook op jou van toepassing? En denk goed na: als je nu spontaan "nee" denkt, dan kan dat een teken van overmoed zijn.
"Risico ontstaat als je niet weet wat je doet."
- Warren Buffett -
Als je hierover een experiment doet met veel mensen, is het resultaat meestal als volgt: aanzienlijk meer dan de helft van alle deelnemers denkt dat zij beter kunnen rijden dan het gemiddelde. Wat wiskundig onmogelijk is. Het effect dat tot deze zelfoverschatting leidt, wordt overmoed genoemd.
Dit betekent niets anders dan dat wij te overtuigd zijn van ons kunnen. Of anders gezegd: het subjectieve vertrouwen in onze kennis en vaardigheden is meestal veel groter dan objectief gerechtvaardigd.
Dit leidt tot allerlei problemen. Bijvoorbeeld overdreven verwachtingen, onrealistische veronderstellingen en verkeerde beslissingen. De gevolgen kunnen bijzonder ernstig zijn wanneer overmoed de kop opsteekt bij mensen met een grote verantwoordelijkheid - bijvoorbeeld investeerders, managers en politici. Zij kunnen goede bedoelingen hebben, maar het slachtoffer worden van hun eigen overmoed.
Overmoed is zo fundamenteel dat het op praktisch alle gebieden van het leven voorkomt. Drie typische effecten die hieruit voortvloeien zijn:
- Overschatting van de eigen kwaliteiten of vaardigheden en/of onderschatting van andere mensen.
- Onderschatting van de moeilijkheid en complexiteit van een taak.
- Onderschatting van mogelijke risico's
Voorbeeld 1: Overmoed in de sport:
- Overschatting van de potentiële toename van de prestaties over een bepaalde periode.
- Onderschatting van het risico op blessures als gevolg van een groter trainingsvolume of een hogere trainingsintensiteit.
- Onderschatting van concurrenten in concurrentie
Voorbeeld 2: Overmoed in de handel:
- Overschatting van het eigen vermogen om prijzen te voorspellen
- Onderschatting van de risico's van een transactie
- Onderschatting van de vaardigheden van de handelaar die de tegenovergestelde positie inneemt
Overmoed is alomtegenwoordig, vooral op de aandelenmarkt. Het beste voorbeeld is dat marktdeelnemers hun capaciteiten overschatten wanneer zij trades selecteren of timen. In principe gebeurt dit de hele tijd. Iemand denkt dat hij goede redenen heeft om een aandeel te kopen - maar misschien doen deze schijnbaar "duidelijke aanwijzingen" er op dit moment in de markt helemaal niet toe.
Het resultaat is een hele reeks gedragseffecten. Van het vasthouden aan tactisch ongunstige posities tot de illusie van controle dat men de markt "onder controle" heeft. Van een hogere handelsfrequentie (overtrading) tot het nemen van buitensporige risico's (gokken).
Handelen is bijna als autorijden: Iedereen denkt dat hij beter is dan het gemiddelde:
Maar waar komt onze neiging om onszelf te overschatten vandaan? De huidige stand van het onderzoek is dat deze eigenschap een overlevingsvoordeel vertegenwoordigde in de evolutie en daarom de overhand had.
Een centraal argument hierbij is dat hoe groter de onzekerheid is waaraan men in een bepaalde situatie is blootgesteld, des te groter het voordeel is dat overmoed oplevert. Tegelijkertijd kan dit een probleem worden - namelijk wanneer we onszelf het meest overschatten in de gevaarlijkste situaties.
En toch: overmoed is tegelijkertijd een belangrijke factor voor succes. Niet alleen op het werk en in de sport, maar ook in het leven in
In één studie werd zelfs een model gebruikt om aan te tonen dat overmoedige populaties evolutionair stabiel zijn. En dit in een reeks van verschillende omstandigheden en onder verschillende veronderstellingen over het milieu. Dit geeft een plausibele verklaring waarom dit fenomeen zo in ons zit ingebakken. Het is een voordeel geweest in onze evolutie - ook al brengt het een hele reeks negatieve effecten met zich mee.
Maar wat gebeurt er als de realiteit ons laat zien dat we niet zo goed zijn als we dachten? Als we niet beter worden in sport, falen in competitie of geld verliezen op de beurs? We hebben hier ook een mentale truc voor ontwikkeld: De zogenaamde zelf-toewijzing.
Dit is een heel eenvoudig effect: terwijl wij successen toeschrijven aan onze persoonlijke factoren, zoals onze eigen bekwaamheid, worden mislukkingen toegeschreven aan extere factoren (toeval, pech, een slechte dag gehad).
Met andere woorden, en om het simpel te zeggen: Als het goed gaat, dan is het natuurlijk onze schuld. Als het slecht gaat, dan konden we er niks aan doen.
Het is ook interessant dat zelfs deskundigen aan overmoed lijden. Uit een studie van de Universiteit van Mannheim is gebleken dat experten de neiging hebben zichzelf nog meer te overschatten. Dus in plaats van te luisteren naar valse voorspellingen van goeroes, kunt u op zijn minst uw eigen fouten maken. En wie weet, misschien ben je uiteindelijk wel beter dan de "experts".
Tot zover de overmoed. Wat denk je, is dit effect ook op jou van toepassing? En denk goed na: als je nu spontaan "nee" denkt, dan kan dat een teken van overmoed zijn.
"Risico ontstaat als je niet weet wat je doet."
- Warren Buffett -